Dolar/TL ve TCMB’nin Muhtemel Faiz Kararı

Önemli görüşmelerin yaşandığı G-20 zirvesini kazasız belasız atlatan küresel piyasalar, son dönemdeki gelişmelerle az da olsa nefeslenme fırsatı yakalamış gibi gözükürken Türkiye de ekonomik yönden yaşadığı tüm baskıların ardından mola sürecine girmiş durumda. Yalnız bu nokta dinlenme noktası değil, aksine tam da çalışma ve ülkemizin ekonomi altyapısını tekrardan rayına oturtma zamanıdır.

Küresel ve yerel yönden birçok başlığın olumlu yada stabil aşamalardan geçtiği bu dönemde yapısal ve ekonomik reformları hızla hayata geçirmeliyiz.

İBB Seçimleri ve G-20 Zirvesinin Ardından..

Aslında herşey Haziranın son haftasında yenilenen İstanbul seçimlerinin kesin olarak sonuca varması ve G-20 zirvesinin kazasız belasız atlatılmasıyla toparlanmaya başladı. Küresel piyasalar üzerinde baskı yaratan G-20 zirvesi ile Türk lirası üzerinde baskı yaratan, yenilenen İstanbul seçimlerinin geride kalması, USDTRY paritesinin gevşemesinin fitilini ateşleyen gelişmeler olarak öne çıktı. ABD Başkanı Donald Trump’ın Çin’e uygulayabileceği ek gümrük vergilerini dondurduğunu ve Huawei üzerine uygulanan yasakları gevşettiğini açıklaması küresel piyasalarda irili ufaklı rallilere sebep oldu. Ticaret müzakerelerine devam etme kararını veren iki süper güç şimdilik tele konferans ile görüşmelerine devam ediyor.

Şimdilik, ticaret antlaşmasından ziyade sakin bir müzakere dönemi bile herkes için mutluluk verici bir dönem olarak görülüyor.

Bu makalemizde, son dönemde duyduğum iki soru hakkında ufak bir analiz yapmak istiyorum.

1. Dolar neden düşüyor?
2. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası 25 Temmuz’da faizleri indirecek mi?

Soruların cevabına hemen geçmeden önce küresel gelişmeler hakkında bir özet geçmekte fayda görüyorum. Olumlu gelişmelere geçmeden önce olumsuz gelişmeleri sıralayıp bir kenara koyalım. Trump’ın her an yeni bir ticaret savaşı cephesi açabilme ihtimali ile ABD-Iran gerilimi gibi başlıklar son dönemin endişe uyandıran başlıklarından birkaçı olarak göze çarpıyor. Her ne kadar son günlerde, ABD ve İran sürtüşmesi üst seviyelere tırmanmış olsa da bu sürtüşmenin yakın veya orta vadede müzakere masasında sonlanacağı hissine sahip olanlardan biriyim. ABD-Kuzey Kore liderleri arasında daha bir yıl öncesine kadar yaşanan karşılıklı hakaret etme yarışının geçtiğimiz günlerde Trump ve Kim Jong-un’un el ele Kuzey Kore sınırından yürümesiyle sonuçlandığı hatırlayalım! Trump, 2020 sonundaki genel seçimler öncesi önemli bir tahrike maruz kalmadıkça, İran yada bir başka ülkeyle savaşa girmeyecektir. Burada piyasaların merak ettiği konu, bir savaştan çok müzakere masasına geçilmesine ne kadar zaman kaldığıdır.

TL’ye Yarayan Dış Etkenler..

Yavaşlayan ekonomisine önlem almayı amaçlaması sebebiyle genişleyici politikalara yöneleceğinin sinyallerini veren Avrupa Merkez Bankası’nın (AMB) yanı sıra güçlü verilerle büyümeye devam etmesine rağmen Amerika Merkez Bankası’nın (FED) düşük enflasyona ve küresel ekonominin yavaşlamasına önlem alma sinyalleri veriyor. FED, 31 Temmuz’daki FOMC toplantısında muhtemelen 25 baz puan ile 50 baz puan arası bir indirime gidecek. Daha dört ay öncesine kadar FED’in faiz indireceği konuşulmuyorken son dönemde FED Başkanı Jerome Powell’ın daha güvercin açıklamalara geçiş yapması tüm beklentileri değiştirdi. Bu durum ise dolar endeksinin güç kaybetmesine, risk iştahının artmasına ve böylece sıcak paranın gelişmekte olan ülkelere ve hatta nispeten yüksek faiz imkanı sunan ülkelere yönlenmesine sebep oluyor. Türkiye de gelişmekte olan ülkeler arasında olması sebebiyle bu durumdan faydalanmaya başlamış durumda. Genel ortalamaya baktığımızda, Türkiye’de yaşanan durumun aksine dünyada düşük enflasyon ve düşük faizin tabiri caizse moda olduğu bir dönemden geçiyoruz.

Endişelerin arttığı dönemlerde, sıcak paranın risk iştahının azaldığını ve güvenli limanlara çekildiğini biliyoruz. Geçtiğimiz aya kadar G-20 zirvesindeki görüşmelerden çıkabilecek kötü sonuçlardan çekinen sıcak para güvenli limanlarda beklemeye çekilmiş, dolar endeksi ve altın yükselmişti.

Kesin olan bir şey var ki G-20 zirvesinde gerçekleşen görüşmelerin sonuçları piyasa beklentilerinin üzerindeydi ve zirvenin ardından piyasalarda rallilerin yaşandığına şahit olduk. “Peki, bu rallilere sebep olan gelişmeler neydi?” diye soracak olursak aslında çok pozitif bir gelişmeden bahsedebilmek güç olacaktır.

Ne ABD-Çin müzakereleri bir antlaşmayla son buldu ne de Trump’dan Türkiye’ye yaptırım uygulanmayacağı hususunda net bir açıklama geldi. Evet, yine de G-20 zirvesi beklentilerin üzerinde gerçekleşti fakat burada ki mühim konu ise zirve öncesi beklentilerin çok düşük olmasıydı. Piyasaların yeşile bürünmesinin nedeni aslında buydu.

G-20 zirvesinin atlatılmasıyla düşüşe geçen dolar endeksinin yanında piyasalara yayılmaya başlayan sıcak para, Türkiye’de yenilenen seçimin sonlanması ile Türkiye’ye de giriş yapmaya başladı.

S-400 ve Türk Lirası Üzerindeki Etkileri..

Tüm bu olumlu küresel gelişmelere rağmen USDTRY paritesinin düşüşünü yavaşlatan ana sebep ise ABD ile olan S-400 alımı anlaşmazlığıydı. Birkaç çeyrekten bu yana devam eden bu gerginlik son dönemde S-400’lerin teslimat tarihinin yaklaşmış olması ile Haziran 2019’da had safhaya çıktı. İki ülke yetkililerinin karşılıklı söz düelloları ve spekülatif haberler USDTRY’nin dalgalanmasına ve Türk lirasının baskı altında kalmasına sebep oluyordu. Dış piyasalardan olumlu haberler geldikçe S-400 konusu USDTRY’nin düşüşüne ya engel oluyor ya düşüşünü yavaşlatıyordu. S-400 hakkında sürekli yapılan haberler ve açıklamaların ilk başlarda zararı olsa da piyasaların hareketini ve beklentilerine zamana yaydı ve S-400 tesliminin gerçekleşmesi ile muhtemel CAATSA yaptırım haberlerinin etkisinin azalmasına sebep oldu.

G-20 zirvesinde Trump’ın olumlu açıklamalarıyla başlayan, geçtiğimiz günlerde S-400’ün teslimatının başlamış olmasıyla devam eden süreç, Trump’ın yine dün yapmış olduğu ılımlı açıklamalarla USDTRY üzerindeki baskıyı şimdilik almış gözüküyor. ABD Başkanı dün yaptığı açıklamada şimdilik Türkiye’ye bir yaptırım uygulamayı düşünmediğini belirtmesinin ardından bir başka söyleşisinde hernekadar daha alınmış net bir karar yok dese de Türk lirası üzerindeki baskı şimdilik kırılmış durumda. S-400 konusunun yaptırım uygulanmadan bitirilmiş olması, F35 teslimatı yapılsa da yapılmasa da Türk lirasının önündeki en büyük engellerden birini kaldırmış olacaktır.

Enflasyon ve Faiz

Türkiye’de enflasyon oranı son dönemde düşüş trendine girmiş durumda. Haziran ayı yıllık enflasyon verisinin %15.72’e düşmesiyle beraber halihazırda %24 olan politika faizi ile arasındaki fark açılmaya başladı. Bu durum da faizlerin düşüşe geçmesi hususunda söylentilerin ve beklentilerin artmasına sebep oldu.

Türkiye Enflasyon & Faiz Oranı

Yerli yabancı birçok ekonomist ve analistin yavaş ve sistematik olarak düşürülmesini önerdikleri faiz oranı konusu geçtiğimiz hafta başka bir boyuta taşınmış oldu. TCMB Başkanı Murat Çetinkaya’nın görevden alınmasıyla faizdeki düşüş oranı beklentileri yükseldi. Çetinkaya’nın yerine atanan Murat Uysal göreve başladığı andan itibaren faizi sert bir oranla indireceği hususunda bir beklentiyle karşılaştı.

25 Temmuz’daki Para Politikaları Kurulu toplantısının ardından faizde en az 250 baz puanlık bir indirimin açıklanması bekleniyor. Bu beklentinin de yeni atanan TCMB Başkanı ile beraber piyasalarda yer etmeye başlaması, yeni beklentilerin üzerinde bir faiz indirimi açıklanmadığı müddetçe paritede sert bir hareket yaşanmasını engelleyecektir.

Faiz kararının ardından Türk lirasının kayıp yaşamaması, yıl sonuna kadar faizlerin daha da aşağıya çekilmesi konusunda TCMB’ye motivasyon kaynağı olacaktır.

Her ne kadar faizlerin aşağıya çekilmesi; yatırımları, sanayi sektörünü ve borsaları canlandıracak olsa da, acele hareketlerden kaçınmalı ve sağlam adımlarla, sistematik bir şekilde faiz oranlarını aşağıya çekmeliyiz. Ne de olsa, yukarıda bahsettiğimiz, dış piyasalardan yansıyan olumlu gelişmeler ekonomimize son dönemde ister istemez yardımcı olmuş olsa dahi, yapılması gereken rüzgara yaslanmaktan ziyade kendi yolumuzu çizmek olacaktır.