Dolar Kurundaki Yükseliş ve Nedenleri!

Ağustos 2019’daki Asya piyasaları kaynaklı birkaç saatlik kur oynaklığını saymazsak Mayıs 2019’dan bu yana ilk defa 6 seviyesini aşan USDTRY paritesi, doları yine ana gündem maddelerinden biri haline getirdi. 6.0 seviyesi gibi sembolik seviyeler aşıldığı dönemlerde daha çok dikkat çeken parite aslına bakıldığı zaman yalnızca son altı ay içerisinde %10’dan fazla değer kazanmış durumda.

Haziran 2019’dan itibaren enflasyonun düşüşünü müteakip indirilen politika faizleri ile yılsonuna kadar pek etkilenmeyen USDTRY, enflasyondaki baz etkisi kaynaklı avantajın sona ermesiyle yeniden baskıyı hissetmeye başladı. Enflasyonun tekrar ısınmasının yanı sıra politika faizlerinin önden yüklemeli olarak düşürülmeye devam edilmesiyle paritedeki yukarı yönlü hareketlenme bir nebze hızlanmış oldu. Bir diğer yandan, kurdaki yükselişin birçok açıdan zararlı olduğu muhakkak. Ancak son dönemde ülkemizde ithalatın azalmasına ve ihracatın artmasına sebep olması kurdaki yükselişi bir süreliğine de olsa baskılayabilmişti. Bu durum her ne kadar ilk bakışta rekabetçilik noktasında avantajlı gözükse de, maliyet enflasyonu yaşayan ekonomiler için sürdürülebilir olmadığına dikkat çekmekte fayda var.

Libya ve özellikle Suriye’nin kuzeyinde yaşanan yüksek gerilim gibi jeopolitik nedenlerin yanı sıra tekrar ısınma sinyalleri veren enflasyon ile TCMB’nin özellikle son iki para politikaları kurulu toplantısındaki politika faiz kararları, TL’nin dövize karşı konumu için önem arz ediyorlar.

ABD Dolar Endeksi ve USDTRY!

Tabi USDTRY’nin son dönemdeki tırmanışının bir diğer önemli nedeni ise DXY, yani ABD dolar endeksi! Amerikan dolarının değerini euro, Japon yeni, İngiliz sterlini, İsviçre frangı, Kanada doları ve İsveç kronundan oluşan bir sepete göre belirleyen bir endeks olan DXY 2019’un son günlerinde faz-1 anlaşmasının imzalanma aşamasına geldiğinin yetkililer tarafından açıklanmasıyla sert düşüş yaşamış ve 96 seviyelerine kadar çekilmişti. Ne de olsa faz-1 anlaşmasıyla küresel piyasalar nefes alacak ve artacak olan risk iştahı gelişmekte olan ekonomilerin damarlarına taze kan olarak enjekte olacaktı.

2020’yle Beraber Eriyen Risk İştahı!

Fakat 2020 hiç de öyle başlamadı. Ocak ayının ilk günlerinde çok üst seviyelere tırmanan ABD-Iran gerilimi ve hemen ardından Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkan ve dünyaya yayılmaya başlayarak 1000’den fazla ölüme sebep olan yeni tip koronavirüs, (Dünya Sağlık Örgütü tarafından açıklanan, yeni adıyla covid-19 salgını) risk iştahının daha küresel piyasalara yayılmadan geri çekilmesine neden oldu. Bu gibi negatif gelişmeler hem ABD dolar endeksinin hem de güvenilir liman olarak görülen Altın’ın sert yükselmesine neden oldu.

ABD’de uzun zamandır FED’in hedef seviyesi %2’nin altında kalan enflasyon oranı ardı ardına gelen politika faiz indirimlerinin de desteği ile %2’yi aştı. Diğer büyük ekonomilere nazaran ekonomik çarkları sorunsuz dönen ABD’de enflasyonun da yükselmesiyle faizleri indirme hususundaki para politikası Eylül 2019’dan bu yana dondurulmuş gözüküyor ki bu durum da DXY’nin yükselmesine neden olurken gelişmekte olan piyasaların para birimlerinin üzerinde baskı oluşturuyor.

Her ne kadar çeşitli faktörlerin de devreye girmesiyle zaman zaman USDTRY’ye göre farklı yön gösterebiliyor olsa da DXY önem teşkil eden göstergelerden birisi olarak biliniyor. USDTRY’nin yükselişine (yada herhangi bir yönelişine) yoğunlaşırken ABD ekonomisindeki gelişmeleri ve özellikle ABD dolar endeksindeki sert hareketleri de göz önüne almak faydalı olacaktır.